Thời gian vừa qua, đại dịch COVID-19 có thể đã và đang gây căng thẳng cho tất cả mọi người. Sự sợ hãi và lo lắng về một căn bệnh mới, mức độ lây lan nhanh và những gì có thể xảy ra (cách ly, tử vong) có thể gây hoang mang, choáng ngợp và cảm xúc mạnh mẽ ở mọi thành phần: nhân viên y tế, công nhân, học sinh, nhân viên văn phòng... Các chủ trương, chính sách như giãn cách xã hội, hạn chế tiếp xúc và hạn chế các cuộc họp mặt, gặp gỡ cũng có thể khiến mọi người cảm thấy bị cô lập, cô đơn và có thể làm tăng sự căng thẳng và lo lắng. Bên cạnh đó, cũng có những mối băn khoăn lo lắng về kinh tế, việc làm… cũng ảnh hưởng tất lớn đến đời sống chúng ta.

 Tại Việt Nam, Ngành y tế và các Bộ, Ngành đã liên tục đưa ra những khuyến cáo khoa học, hướng dẫn phòng bệnh COVID-19 một cách nhanh chóng, kịp thời. Tuy nhiên, đứng trước một đại dịch vẫn còn nhiều mới mẻ và nhiều nguy cơ tiềm ẩn như COVID-19, hơn nữa lại có tốc độ lây lan nhanh chóng thì dường như nỗi lo là thứ thường trực trong suy nghĩ của mỗi người. Đây là các khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) để mỗi người có thể tự chăm sóc sức khỏe tâm thần trong mùa dịch:

Đối với người dân

·      Không kỳ thị và hãy đồng cảm với những người bị ảnh hưởng bởi COVID-19;

·       Tránh xem, đọc hoặc nghe những tin tức gây lo lắng hoặc đau buồn;

·      Hãy chỉ tìm kiếm thông tin để có hành động thiết thực cho bản thân và bảo vệ chính mình và người thân. Hãy tìm kiếm thông tin tin cậy và chính xác như từ Bộ Y tế (https://ncov.moh.gov.vn/), Tổ chức Y tế thế giới…, để giúp phân biệt sự thật với tin đồn;

·      Hãy tự bảo vệ mình và hỗ trợ người khác, hỗ trợ người khác khi họ cần giúp đỡ, có thể mang lại lợi ích cho cả người giúp và người nhận trợ giúp;

·      Tìm cơ hội để lan tỏa những câu chuyện và hình ảnh tích cực của những người địa phương từng trải nghiệm mắc COVID-19 và đã phục hồi hoặc những người từng hỗ trợ người thân trong quá trình phục hồi và sẵn sàng chia sẻ trải nghiệm của họ;

·      Tôn vinh những người chăm sóc và các nhân viên y tế đang hỗ trợ cho những người mắc COVID-19 trong cộng đồng. Hãy ghi nhận vai trò của họ trong việc cứu chữa, phòng lây nhiễm và giữ cho người thân của bạn được an toàn.

Đối với nhân viên y tế

·      Kiểm soát căng thẳng và tâm trạng trong thời gian này cũng quan trọng như quản lý sức khỏe thể chất;

·      Tránh sử dụng những cách ứng phó không có ích như thuốc lá, rượu hoặc các loại thuốc kích thích khác. Quan tâm tới các nhu cầu cơ bản và sử dụng những cách ứng phó hữu ích - đảm bảo nghỉ ngơi lấy lại sức sau khi làm việc hoặc giữa các ca trực, ăn uống đầy đủ và sử dụng thực phẩm một cách lành mạnh, tham gia hoạt động thể chất và giữ liên lạc với gia đình và bạn bè.

·       Hãy cố gắng duy trì kết nối với người thân, bao gồm sử dụng các phương tiện kỹ thuật số, tìm kiếm sự hỗ trợ từ đồng nghiệp, cán bộ quản lý hoặc những người đáng tin cậy khác.

·      Sử dụng những cách dễ hiểu để chia sẻ thông điệp với những người bị khuyết tật về trí tuệ, nhận thức và tâm lý xã hội. Hãy sử dụng nhiều hình thức giao tiếp khác nhau.

Đối với người cao tuổi hoặc người bị suy giảm nhận thức/sa sút tâm thần

·      Hướng dẫn, truyền đạt đến với người cao tuổi hoặc người bị suy giảm nhận thức một cách rõ ràng, súc tích, tôn trọng và kiên nhẫn. Cung cấp thông tin và giúp mọi người thực hành các biện pháp phòng ngừa (ví dụ: rửa tay, v.v.);

·      Nếu có tình trạng sức khỏe nền, đảm bảo có thể tìm thấy được các loại thuốc đang sử dụng. Hãy chắc chắn rằng sẵn có tất cả các loại thuốc cần dùng trong hai tuần. Tìm các mối liên hệ xã hội để cung cấp sự hỗ trợ khi cần;

·      Hãy chuẩn bị và biết trước nơi và cách nhận trợ giúp thiết thực khi cần, như gọi taxi, giao đồ ăn và yêu cầu chăm sóc y tế.

 Đối với người bị cách ly

·      Ngay cả trong những tình huống bị cách ly cũng hãy cố gắng hết mức có thể để duy trì thói quen hàng ngày. Nếu các cơ quan y tế đã khuyến nghị hạn chế tiếp xúc xã hội để ngăn chặn dịch bệnh, có thể duy trì kết nối qua điện thoại, e-mail, mạng xã hội và tham gia họp trực tuyến;

·      Tham gia những hoạt động lành mạnh, tập thể dục thường xuyên, giữ thói quen giấc ngủ đều đặn và sử dụng thực phẩm một cách lành mạnh;

·      Hãy tìm kiếm thông tin cập nhật và hướng dẫn thiết thực từ các chuyên gia y tế và các nguồn tin cậy như Bộ Y tế, Tổ chức Y tế Thế giới vào những thời điểm cụ thể trong ngày và tránh nghe hoặc theo dõi những tin đồn thất thiệt. 

Các chuyên gia nhận định rằng dịch bệnh sẽ còn tiếp tục kéo dài, nên chúng ta phải xác định chung sống với dịch bệnh nhưng nhất thiết phải an toàn, tuyệt đối không được chủ quan. Chung sống an toàn trong từng lĩnh vực cụ thể như: học tập; đi lại; sản xuất, kinh doanh; vui chơi an toàn.... - đặc biệt là an toàn trong chăm sóc và bảo vệ sức khỏe. Chúng ta cố gắng tối đa hạn chế sự lây nhiễm bằng cách theo đúng hướng dẫn của Chính phủ, Bộ Y tế… từ đó chúng ta không mắc bệnh nền nữa thì đời sống, tinh thần, xã hội tốt lên làm giảm stress.

Thiên Chương

 (Nguồn: WHO, Bộ Y tế)