Từ 01/8 đến 07/8 hàng năm, Tuần lễ Thế giới nuôi con bằng sữa mẹ (NCBSM) đã trở thành một sự kiện thường niên quan trọng diễn ra 28 năm qua tại nhiều quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam, với mục đích khuyến khích các bà mẹ cho con bú và cải thiện sức khỏe của trẻ sơ sinh trên khắp toàn cầu. Tuần lễ Thế giới NCBSM năm 2020 được phát động với chủ đề “Hỗ trợ nuôi con bằng sữa mẹ - Vì một trái đất khỏe mạnh hơn” nhằm nhấn mạnh đến vai trò của việc hỗ trợ bà mẹ duy trì NCBSM trong việc góp phần bảo vệ môi trường và giảm thiểu tác hại của biến đổi khí hậu. 

Các hoạt động sản xuất thực phẩm và tiêu thụ của con người đã góp phần đáng kể trong việc gây suy thoái môi trường và biến đổi khí hậu bởi các khí thải trong quá trình sản xuất. Trong khi đó, sữa mẹ là nguồn tài nguyên có thể tái tạo và không gây ô nhiễm, không giống như sữa công thức phải tiêu tốn nhiên liệu để sản xuất và vật liệu để đóng gói. Sữa mẹ tham gia vào chuỗi cung cấp thực phẩm bền vững khi đáp ứng 100% nhu cầu dinh dưỡng của trẻ trong sáu tháng đầu đời, đáp ứng ít nhất 50% nhu cầu dinh dưỡng của trẻ từ 6 đến 12 tháng tuổi; 1/3 nhu cầu dinh dưỡng của trẻ từ 12 đến 24 tháng tuổi. Như vậy, NCBSM giúp đảm bảo chuỗi tiêu thụ bền vững và cải thiện môi trường sống.

Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), các bà mẹ nên cho trẻ bú sữa mẹ trong vòng 1 giờ sau sinh, bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu không cho trẻ ăn thêm bất cứ thức ăn nào khác ngoài sữa mẹ và tiếp tục cho bú sữa mẹ cho tới khi trẻ được 2 tuổi hoặc lâu hơn.

1. Lợi ích của sữa mẹ đối với trẻ

-       Sữa mẹ có đủ các chất dinh dưỡng cho trẻ, bao gồm chất đường, chất béo, chất đạm, vitamin khoáng chất và nước với nồng độ cần thiết cho trẻ;

-       Sữa mẹ chứa nhiều kháng thể mà trẻ cần, giúp phòng chống các bệnh nhiễm khuẩn ở đường ruột, hô hấp; các bệnh ở tai, mũi, họng; phòng chống dị ứng, hen suyễn; sữa mẹ làm giảm nguy cơ bị bệnh tiểu đường. Sữa mẹ còn có vai trò giúp phát triển hệ miễn dịch tự nhiên của bé bằng cách tạo điều kiện cho các vi khuẩn có lợi trong đường ruột phát triển, giúp diệt trừ các vi khuẩn có hại từ đó đẩy lùi nguy cơ nhiễm trùng;

-       Trong sữa mẹ, tỷ lệ giữa các axit amin, các loại axit béo, các vitamin và khoáng chất rất phù hợp cho sự phát triển của hệ thần kinh và thị giác của trẻ;

-       Đồng thời, trẻ được bú mẹ, được nằm trong vòng tay yêu thương của người mẹ, được gần gũi, âu yếm, được nói chuyện với mẹ sẽ giúp bé phát triển nhận thức;

-       Tỷ lệ giữa các khoáng chất Ca, P và Mg có trong sữa mẹ là tốt nhất cho sự phát triển hệ xương của trẻ. Những yếu tố này có tác động rất lớn tới sự phát triển bền vững lâu dài của hệ xương cho tới khi về già;

-       Bên cạnh đó, những trẻ được bú mẹ rất ít bị mắc các khuyết tật về phát âm, vì việc bú mẹ giúp bé phát triển đồng bộ hệ cơ xương ổ miệng và má;

-       Trẻ được bú mẹ sớm, sẽ tạo được phản xạ mút vú, tống phân su sớm, giảm vàng da sau sinh;

-       Đối với trẻ sinh thiếu tháng, được nuôi bằng sữa mẹ sẽ phát triển hơn những trẻ được nuôi bằng sữa ngoài.

Như vậy, sữa mẹ sẽ giúp bé tăng trưởng tốt và phát triển toàn diện về thể chất, tâm thần và trí tuệ của trẻ. Về mặt lâu dài, lúc trưởng thành ít nguy cơ mắc các bệnh mạn tính không lây như béo phì, huyết áp, tiểu đường, tim mạch... mà những trẻ bú sữa bột, sữa công thức thường gặp.

2. Lợi ích với mẹ khi cho con bú

-       Nuôi con bằng sữa mẹ cung cấp một khoảng thời gian đặc biệt giúp mẹ và con gần gũi, tăng cường sự gắn bó. Khi em bé đang khóc, cho bú sữa mẹ sẽ làm em bé thấy dễ chịu và dễ dỗ dành hơn;

-       Nuôi con bằng sữa mẹ giúp tiết kiệm thời gian: Sữa mẹ luôn sẵn sàng, sạch và ở nhiệt độ thích hợp;

-       Nuôi con bằng sữa mẹ giúp kiểm soát việc chảy máu của mẹ sau khi sinh, giảm thiểu nguy cơ ung thư vú và buồng trứng; giảm thiểu nguy cơ mẹ bị đái tháo đường tuýp 2 sau này;

-       Khi cho con bú sẽ kích thích cơ thể giải phóng hormone oxytocin khiến tử cung co rút và trở lại kích thước bình thường nhanh hơn. Đồng thời nuôi con bằng sữa mẹ giúp các bà mẹ quay trở lại cân nặng trước khi mang thai nhanh hơn.

3. Nuôi con bằng sữa mẹ còn tốt cho gia đình và cộng đồng

-       Khi nuôi con bằng sữa mẹ, gia đình không phải mất tiền mua sữa, mua bình sữa hay dụng cụ pha sữa… Do đó, nuôi con bằng sữa mẹ không tạo ra ô nhiễm, bao gói và chất thải dư thừa;

Nuôi con bằng sữa mẹ làm giảm chi phí chăm sóc sức khoẻ, trẻ sơ sinh ít ốm, do vậy ít phải đi bác sĩ và bệnh viện. Đồng thời, làm giảm số ngày phụ huynh phải dùng để chăm sóc trẻ em bị bệnh ở nhà…

4. Để có đủ sữa cho con bú, bà mẹ cần thực hiện những biện pháp sau:

Trong giai đoạn mang thai:

-       Người mẹ cần được ăn uống đầy đủ các chất dinh dưỡng, giúp người mẹ tăng cân tốt (10-12kg), đó là nguồn dự trữ mỡ để sản xuất sữa sau khi sinh;

-       Có chế độ nghỉ ngơi, lao động hợp lý, tinh thần thoải mái;

Giai đoạn cho con bú:

-       Người mẹ cần phải ăn đủ, uống đủ, ngủ đủ giấc. Khẩu phần ăn cần cao hơn mức bình thường;

-       Nên ăn thêm quả chín để có đủ vitamin. Các món ăn cổ truyền như cháo chân giò gạo nếp, ý dĩ hoặc vừng rang muối giã nhỏ ăn với xôi có tác dụng kích thích bài tiết sữa;

-       Khi cho con bú, nên hạn chế dùng thuốc vì một số thuốc có thể qua sữa gây ngộ độc cho trẻ và làm giảm tiết sữa. Việc dùng thuốc phải có sự tư vấn của thầy thuốc.

 Bích Phượng (tổng hợp).