Đột quỵ là gì?

Đột quỵ còn gọi là tai biến mạch máu não nguyên nhân là do tắc mạch máu não hoặc xuất huyết não gây ra, là nguyên nhân gây tử vong thứ hai (sau bệnh động mạch vành) ở nước ta cũng như trên toàn thế giới. Tăng huyết áp là nguyên nhân chính gây nên tình trạng này (chiếm 50% trường hợp đột quỵ). Huyết áp càng tăng thì nguy cơ bị đột quỵ càng cao. Người bị tăng huyết áp có nguy cơ bị đột quỵ cao gấp 3-4 lần so với người có huyết áp bình thường. Ngay cả những người có chỉ số huyết áp ở giới hạn cao của bình thường là 130/86 mmHg cũng có nguy cơ đột quỵ tăng gấp 1,5 lần.

Các triệu chứng nhận biết sớm và hoàn cảnh xuất hiện đột quỵ?

Cách phát hiện người bị đột quỵ?

Khi phát hiện người có các triệu chứng nhận biết đột quỵ sớm, ta nên:

-  S- smile: bắt họ cười,

-  T- talk: bắt họ nói một câu thông thường, hoặc lặp lại những gì bạn nói,

-  R- raise: bắt họ đưa tay lên cao và vẫy 2 tay.

Nếu họ không thực hiện được 1 trong 3 yêu cầu trên thì có thể khẳng định họ đang đột quỵ và lập tức xử trí.

Khi gặp tình trạng trên cần xử trí như thế nào?

• Nên

-  Thờ gian là vàng: gọi xe cấp cứu hoặc đi xe taxi đưa ngay bệnh nhân đến bệnh viện,

-  Di chuyển bệnh nhân trên 1 mặt phẳng, nới bớt quần áo cho thoáng và nghiêng bệnh nhân sang 1 bên nhằm tránh khi bệnh nhân ói sẽ gây ngạt thở, hô hấp cấp,

-  Chuẩn bị tâm lý, sẽ điều trị lâu dài và vất vả.

• Không nên

-  Thấy biểu hiện trên không nên cạo gió, vắt chanh vì đột quỵ sẽ làm liệt vùng hầu họng gây hô hấp cấp,

-  Không nên đưa đi bằng xe máy vì bệnh nhân bị liệt, có thể gây chấn thương bàn chân khi đưa đến bệnh viện,

-  Không nên cho rằng bệnh nhân đã cao tuổi không cần đưa đến bệnh viện,

-  Không nên trì hoãn việc đưa bệnh nhân đến bệnh viện vì lý do khám trong hoàn cảnh tiện lợi (khám đúng tuyến, đưa đi trong giờ hành chính…),

-  Không tự sử dụng các loại thuốc cứu chữa khi chưa được chỉ định.

Cách phòng, tránh đột quỵ

Nguyên nhân chủ yếu gây đột quỵ là do tăng huyết áp, do đó cách phòng ngừa đột quỵ hữu hiệu nhất là loại bỏ yếu tố nguy cơ gây tăng huyết áp:

-  Tránh hút thuốc lá,

-  Giữ cân nặng ở mức độ thích hợp,

-  Ăn thức ăn ít chất béo,

-  Tập thể dục đều đặn,

-  Tránh căng thẳng,

-  Uống rượu vừa phải.

Chữa trị kịp thời trong 3h đầu tiên có thể giúp cứu sống và giảm thiểu các di chứng gây ra do đột quỵ.

Quốc Phong

(Tổng hợp từ T4G và

ThS. BS. Nguyễn Thị Thanh Nga – BV. Nguyễn Trãi)